Nu het Rotterdamse woonreferendum op een mislukking is uitgelopen raapt ‘de zwarte spiegel’ de scherven op; gedachtenspinsels over soevereiniteit die uitkomen bij deze stad.

Mijn jeugd kende een overzichtelijk wereldbeeld; ergens door Europa liep een ijzeren gordijn. Aan de ene kant een klutje landen die communisties heetten en bij ons waren we kapitalisties. Wij hadden grote broer Amerika achter ons staan en zullie leunden op Rusland. Als landje ging je niet uit de pas lopen. Dat hebben Hongarije en Tsjecho-Slowakije geweten. Het zal bij ons niet anders geweest zijn, dat gedoe met die kruisraketten was niet voor niets. Maar de splinter in andermans oog is nou eenmaal makkelijker gezien. Ik herinner me nog stoere Ronald Reagan die in Berlijn z’n teen over de lijn stak en ‘the evil empire’ uitdaagde. Toen er bij Solidariteit in Polen niet de knoet over ging en daarna de muur viel, ontstond er een onduidelijke situatie. Bij gebrek aan een tegenhanger verdween het begrip kapitalisme als ordeningsprincipe en in midden- en oost Europa veranderden er allerlei lijntjes op de kaart, niet zelden zonder tragisch bloed vergieten (Waarom naties als Spanje en België niet uiteen vielen blijft in dit verhaal onverklaard).
De basis van het verschijnsel ligt in het zelfbeschikkingsrecht van groepen mensen, door een territorium verbonden en wordt sinds jaar en dag vastgelegd in het soevereiniteit-beginsel. Het houdt in dat er geen hogere macht erkend wordt die inbreuk mag maken op de wetten in dat gebied (dat hiermee de hand gelicht wordt blijkt in de EU-verdragen die nationale bevoegdheden overdragen naar ????).

In de grijze oudheid was het een wetteloze bende en gold het recht van de sterkste. In opkomende beschavingen werd het noodzakelijk om iets te regelen in het onderling verkeer, als eerste op plekken waar velen dicht op elkaar waren. Zo ontstonden stad-staten waarvan Athene, Sparta en ook Venetië en Florence bekende voorbeelden zijn. Binnen de muren was het geordend, in onderscheid met de omgeving. Pas in een later stadium strekten deze organisaties zich uit naar de ommelanden en ontstonden er naties.

Het sturend principe van centralisatie (alles vanuit een punt) en decentralisatie lijkt te pulseren. De laatste periode kenmerkt zich door bevoegdheden te verdelen. Voor een verlichte geest zou dit aanlokkelijk kunnen klinken omdat dit tegemoet zou komen aan een democratisch principe van zelfbeschikkingsrecht. Helaas constateer ik dat inbreuk op de rechtsbescherming van de burger aan de orde is. Hoe is het anders mogelijk dat door de decentralisatie van de zorg sommige Nederlanders voorzieningen onthouden worden terwijl die, aan de overkant van het weiland, in een andere gemeente wel verstrekt hadden geworden. In de milieukwestie stichten wethouders hun eigen rijkjes door voertuigen die aan de landelijke verkeersregels voldoen toegang te ontzeggen. Een belangrijk argument van de makers van de woonvisie is: voorkomen dat mensen zich in Rotterdam vestigen. Daarvoor willen ze woningen slopen. Rotterdammers mogen trots zijn op een landelijke wet, naar hen vernoemd, die het bepaalde mensen verbiedt zich te vestigen.

Lokaal zelfbeschikkingsrecht en een parlementair systeem mixen slecht met elkaar wanneer invloed uitoefenen verwordt tot het afdwingen van een referendum dat door de zittende macht wordt gesaboteerd. Indien met elkaar besturen zich beperkt tot het rood maken van een hokje dan is dictatuur van een verre vorst beter te verteren dan de terreur van je buurman.

Frank/Janine

Reacties

stuks