Ondertussen begrijp ik vanuit mijn eigen onderneming aardig hoe de gebiedsorganisaties in Rotterdam elkaar zitten. Deze worden geleid door een gebiedsdirecteur, die zowel leiding geeft aan de gebiedsmanagers als aanspreekpunt is voor de gebiedscommissie. Die managers werken voor een specifieke wijk in het gebied en hebben netwerkers onder zich, zij zijn de schakel tussen binnen en buiten. En vandaag ontmoette ik er zo eentje. Niels Hoogwerf is gebiedsnetwerker in Delfshaven, om precies te zijn in Middelland en het Nieuwe Westen.
“Ook mijn persoonlijke kijk op de wereld heeft invloed op hoe ik mijn werk uitvoer” – Niels Hoogwerf
Niels had vast een idee hoe ik eruit zag, hij begroette me in ieder geval direct toen ik de Urban Espressobar in West binnenliep. Na Ivo Opstelten was Niels de eerste ambtenaar geweest die ECHT gehoor had gegeven aan de oproep van Creatief Beheer-aartsvader Rini Biemans. Hij had een dag met de tuinman(m/v) meegelopen in de Oleanderbuurt en het leek mij wel eens interessant om te horen hoe dat bevallen was. Daarnaast werk ik graag voor organisaties die zich richten op mensen uit de stad en kan ik dus niet genoeg ambtenaren leren kennen. Niels was voorheen communicatiemedewerker binnen de gemeente Rotterdam en moest nu een belangrijke rol vervullen in het contact tussen gemeente en Rotterdammer. Een van de dingen die Niels zijn visie op zijn werk heeft bepaald was de Burgermeester Academie: een leergang waar je (volgens de website) door participatie met “bijzondere burgers” leert innoveren binnen de overheid. Verandering door participatie wordt je in deze leergang ook vooral geleerd door weer te gaan denken met je Hoofd, Hart en Ziel. “Iedere ambtenaar is ook gewoon een mens”, zei Niels en samen kwamen we tot de conclusie dat participeren met burgers vereist dat je je kwetsbaar opstelt. Niels was destijds communicatiemedewerker in Delfshaven en leerde vooral ook hoe belangrijk communicatie via netwerken in de gemeenschap is en hoe belangrijk het is dat je beseft dat je als ambtenaar een wezenlijk onderdeel uitmaakt van de gemeenschap wanneer je iets wilt bewerkstelligen met die netwerken. De functie gebiedsnetwerker die hij na de leergang kreeg kun je volgens Niels zien als de verbindende schakel tussen binnen en buiten. “De nadruk en mijn hart liggen toch vooral buiten”, zei Niels. Ik ben altijd buiten en buiten ben je per definitie naast ambtenaar ook mens. Wat ik me nu achteraf afvraag is of Niels de woorden bijzondere burgers op de website van de leergang onderschrijft. Volgens mij zijn we het erover eens dat iedereen bijzondere kanten heeft, dat die zichtbaar worden als diegene je vertrouwt, en waarvoor het wenselijk is dat je je kwetsbaar opstelt.
Gemeentedenken is van oudsher top-down gestuurd. Een deel van de organisatie zou het graag zo houden, een ander deel wil meer bottum-up gaan denken. Het gebiedsteam van Niels poogt top-up te handelen, oftewel: kritisch bottum-up, zo legt Niels uit. Dit wordt ingegeven door zijn gebiedsmanager die zo haar eigen ideeën heeft over een civil society. Niels zelf ziet de bewoner dan ook niet graag als het sluitstuk van zijn werk, maar hanteert hem als het beginpunt. “Ik ben me ervan bewust dat mijn persoonlijke kijk op de wereld invloed heeft op hoe ik mijn werk doe. Tegelijkertijd heb je vanwege je persoonlijke gevoel soms de neiging om het maar een beetje in elkaar te fröbelen; je probeert ieders belang te kennen in de oplossing van een probleem terwijl iedereen gebaat is bij een meer constructieve oplossing”, zegt Niels. “Dat betekent meestal dat je het terug moet brengen naar de democratie. Er gaan ook gewoon heel veel dingen mis, maar alle dingen die fout gaan zijn interessanter dan de dingen die goed gaan”, vervolgt hij. “Ja, participatie is een veelkoppig monster”, zegt Niels met een glimlach, “Een mooi voorbeeld is de enorme pergola die onlangs herrees in West, het ding werd gefinancierd door een bewonersinitiatieven-subsidie van de gebiedscommissie. Deze had bij goedkeuring echter niet bedacht dat er een vergunning moest worden aangevraagd vanwege de afmetingen van het ding. De aanvraag was gedaan door een bewonersorganisatie, waarop een volgende bewonersorganisatie opstond die de pergola liever weer zag verdwijnen, en dan word je als gebiedsnetwerker gebeld om mee te zoeken naar de oplossing. Die begon met dat de pergola eerst werd weggehaald. Binnenkort wordt er gekeken of er een nieuwe kleinere variant of iets anders voor terugkomt. In dit soort gevallen maakten we als gemeente nog wel eens de fout om een boze brief te sturen.”
Een oplossing is nu ophanden, ik kan me inderdaad voorstellen dat de persoonlijke benadering in dit geval zeker zijn vruchten heeft afgeworpen. Creatief Beheer heeft de pergola mee afgebroken en zo was de vraag om eens een dagje mee te lopen met de tuinman Niels zijn richting in gekomen. Toen ik vroeg hoe het was geweest gaf hij aan vooral een bruine kop te hebben gekregen. Daarmee wilde hij eigenlijk alleen maar zeggen dat de dag was zoals hij had verwacht. “De tuinman(m/v) zorgt naast het groen voor een netwerk op een heel lokaal niveau, als ik als gebiedsnetwerker goed contact heb met de tuinman dan hoef ik die 100 mensen om hem of haar heen niet allemaal persoonlijk te kennen. De tuinman(m/v) is een schakel in het nieuwe welzijnswerk en als we het samen goed doen dan versterken onze functies elkaar. Werken met zo’n netwerk is niet alleen maar halen, maar ook brengen en zo moet je mijn dag op de tuin ook zien. Ik ga altijd iets concreets doen. Dat kan ook een avondje bardienst zijn bij de buurtsoos, maar ik heb wel voeling met de methodiek van de tuinman(m/v). Toch moet je niet alle ambtenaren de wijk inhalen, iemand van de financiële afdeling moet je lekker zijn werk laten doen”, aldus Niels. Aan de andere kant zijn er veel mensen binnen de gebiedsorganisaties en cluster MO (maatschappelijke ontwikkeling) die zo met de gemeenschap om zouden moeten kunnen gaan, diegenen die dat niet op dagelijkse basis doen vanuit hun functie zouden er veel baat bij kunnen hebben om dat bijvoorbeeld door een dagje op de tuin op kleine schaal kunnen leren.
“Alles in het leven heeft met elkaar te maken. Als we dat gaan beseffen dan zouden we ook kunnen gaan zien hoe we ons geld en energie efficiënter kunnen besteden.”
“Als je als ambtenaar nieuwsgierig bent naar de wijk, dan kan de tuinman(m/v) je een mooie andere manier laten zien van organisatie door participatie. Verder toont hij/zij dat meerdere functies in een persoon huizen. Binnen de gemeente hebben we van oudsher kokers: kokers als veiligheid, vergroening, eenzaamheid en participatie die door de tuinman(m/v) in zijn/haar domein gewoon worden gecombineerd. Het is belangrijk dat we ons binnen de gemeente blijven beseffen dat de Rotterdammer ook niet één persoon is, maar een diversiteit aan personages.” Enthousiast over Niels zijn vele, mijns inziens, treffende uitspraken, merk ik aan Niels dat hij niet de BV Hoogwerf wil worden. Aan de andere kant is het duidelijk dat hij van zijn werk geniet. Dat genot, en de hobbels die hij wel eens moet overwinnen, vatte hij dan ook wel erg mooi in een laatste uitspraak samen: “Werk is voor mij net als bij ieder ander plezier en corvee, dat plezier kun je echt wel buiten vinden.”
Rik Moonen
Rik Moonen komt uit het Zuiden, is sinds 2,5 jaar Rotterdammer en is verliefd geworden op het leven in de stad. Is een streber en hoewel hij zelf niet zou durven zweren dat hij iedereen begrijpt, creëert hij middels trainingen en workshops ruimte voor (persoonlijk) sociaal contact in de woon- en werkomgeving, zodat mensen elkaar beter begrijpen, zich prettiger voelen en beter functioneren.
