Wie vandaag de dag het wereldnieuws probeert bij te houden zal zijn best moeten doen niet te vervallen in een diepe depressie. Het is allemaal niet best, bevestigen onze televisies en kranten. Er dreigt armoede, honger, gevaar en oorlog. Voor wie we bang moeten zijn? Poetin misschien? De Islamitische Staat? Griekenland? Kiest u er maar een uit. Als u zich maar flink zorgen maakt. Dan sputtert u tenminste niet tegen als ons juridisch apparaat haar mogelijkheden uitbreidt. Ivo Opstelten bedankt u voor uw angst.
Gelukkig hebben we altijd nog de creatieve marketingmensen, die altijd wel een leuke draai kunnen geven aan onze angstgevoelens. Deze week las ik in de metro dat er een lijn van modieuze kogelvesten voor kinderen in Europa gelanceerd gaat worden. Blijkbaar heeft de fabrikant, die eerst vooral in Zuid Amerika actief was, na enig marktonderzoek vastgesteld dat er nu ook genoeg angst in Europa heerst. Want stel dat je kinderen onder vuur worden genomen dan moeten ze het niet alleen overleven; ze moeten er ook goed uit zien.
Marketing gedijt goed bij onze onzekerheden en weet hier naadloos op aan te sluiten. Opvallend is dat het per sekse verschilt. Vrouwen schijnen vooral zichzelf te moeten veranderen terwijl mannen vooral meer dingen moeten hebben. Dure auto’s en glimmende horloges. Een goed scheerapparaat ook, met de beste scheertechnologie(?). Ja, daar heb je vijf mesjes voor nodig, je wilt er toch niet uitzien als een zwerver! Sla ondertussen een gemiddeld vrouwenblad open en je ziet dat het voor meer dan de helft volgepropt is met reclame. Tekst wordt begeleid met afbeeldingen van perfect gevormde vrouwen. Wat is de perfect gevormde vrouw? Photoshop. Tienermeisjes krijgen een ideaal voorgeschoteld dat simpelweg onbereikbaar is. Zie daar maar eens tegenop te boksen als pubermeisje.
Ik heb ooit gehoord van het begrip stressmarketing. Deze vorm van reclame praat consumenten een ongemakkelijk gevoel aan. Dit gevoel kan alleen verholpen worden door het product in kwestie aan te schaffen. Zeker nu, rond Valentijnsdag, is dit een veel voorkomend fenomeen. Wat is liefde? Een vraag die menig filosoof zichzelf door de jaren heen gesteld heeft. De marketeer heeft het antwoord allang. Liefde? Dat is consumeren.
Stressmarketing zien we overal. Als je in een drukke winkelstraat loopt word je gebombardeerd met reclame die vrijwel altijd in de gebiedende wijs geschreven is. Sommige verpakt in mooie beelden en metaforen, andere windt er wat minder doekjes om. Uitschieters hier zijn fitnesscentra en loterijen. Laten we vooral niet de mediamarkt vergeten: je koopt hier niet? Jij bent gek!
Een jong volwassen man in zijn hangmat op het strand, lurkend aan het rietje van zijn cocktail. De schreeuwende tekst eronder: “Dit had u kunnen zijn!” Ja joh, had jij nou maar je zuur verdiende geld uitgegeven aan een loterijlot. Dan had je nu niet in de spits gestaan op weg naar je negen tot vijf baan maar prettig half aangeschoten je dagen in een hangmat versleten. Sukkel!
Erger wordt het nog wanneer er een full body check wordt aangeboden. U kunt wel dood gaan, wist u dat al? Dus dat spaargeld voor je vakantie? Uitgeven aan het ziekenhuis! Anders valt u straks dood neer in Torremolinos en verziekt u de sfeer voor uw familie. Dat wilt u toch niet op uw geweten hebben?
Wat wij leren van de gemiddelde 3600 reclame uitingen die wij per dag zien? We zijn niet vermogend genoeg, te dik, niet modieus, alleen, lelijk, saai. Je auto is te klein. Bovendien is je auto er een voor losers. Heeft u nog nooit aan beleggen gedacht? Sukkel! Je gebruikt de verkeerde tandpasta, je haar is aan het uitvallen, je rimpels worden met de dag erger, je zit op dit moment niet op een tropisch eiland en bovendien zien je kinderen er niet uit als ze worden neergeschoten.
Mink Lammertink
Beeld: Bon voor meer, 2011, Kunstenaarsinitiatief PseudonieM
Mink Lammertink (27) is filmmaker. Hij heeft een grote interesse in de maatschappij en Rotterdam in het bijzonder. Tekent en schrijft ook een beetje. Dit alles graag met een goede kop koffie.
