Links van mij stond een man met een zwarte hoed, er was plek genoeg in de metro, toch ging hij niet zitten. Hij dacht vast: “Voor die 5 minuten, ik ken hier toch niemand.”
Jaren lang heb ik me druk gemaakt over het feit dat we op straat zo letterlijk langs mekaar heen liepen. Dat we iedere dag honderden anderen passeerden waarmee we geen contact maakten, dat was waar ik me als kunstenaar in spe op de academie in Breda mee bezighield. Toen ik verhuisde naar de grote stad, wat Rotterdam destijds voor mij was, ontdekte ik al snel dat iedereen aanspreken onmogelijk was. Daarnaast: het gevoel van anonimiteit kan best fijn zijn toch? Je kunt in ieder geval niet de hele tijd geïnteresseerd zijn in alle mensen om je heen, het gaat er volgens mij meer om dat je je omgeving serieus neemt. Nu zie ik dat Rotterdam in ieder geval zo groot is dat je redelijk in de anonimiteit kan blijven, maar als je actief contact maakt voelt Rotterdam ook al snel als een groot dorp. Heel af en toe ga ik zoals nu met de metro; ik heb altijd een gek gevoel van privacy in een volle metro en onder de grond. Want: je hebt geen bereik en je internet doet het niet, daarnaast zit er op enkele uitzonderlijke keren daargelaten over het algemeen niemand in de metro die ik ken. Zo is er nu ook niemand die ook maar iets van mij weet. Wanneer heb je dat eigenlijk nog? Privacy, of laat ik het anders noemen: even tijd voor jezelf. Via social media kom je van alles over anderen te weten, je wordt de hele dag lastiggevallen via Whatsapp, email, Facebook messenger, you name it. Als je wil kun je alles van iemand weten, ik doe daar dan ook niet moeilijk over, mijn facebook-profiel is openbaar en ik sta met mijn vriendin op mijn profielfoto. Daarnaast staat mijn 06-nummer op mijn website,en kan iedereen teruglezen wat ik door de jaren heen gedaan heb. Dat hoort bij deze tijd, het is een manier van profileren, we kunnen niet meer anders, maar wat zegt het nu eigenlijk over een ander?
Er zijn mensen die heel voorzichtig omgaan met hun leven op het internet. Eerst dacht ik: “Wat een onzin, waarom zou je iets willen verbergen?” Voor mij is social media namelijk geen tool als ik iemand echt wil leren kennen. Privacy vond ik dan ook altijd een raar woord, wat mij betreft mocht het geschrapt worden uit het woordenboek. Jammer genoeg is de realiteit soms anders. Afgelopen weken werd maar weer eens duidelijk dat wij als maatschappij en de media van alles op kunnen maken over gebeurtenissen in ons land via social media. Mensen uit het nieuws zijn voor ons mensen die we al jaren kennen omdat we hun facebook-pagina met speels gemak kunnen vinden.
Neem nou de gebeurtenissen rondom het NOS journaal: dat de NOS zo snel mogelijk zelf wil berichten over het voorval kan ik helemaal inkomen en dit deden ze overigens met beleid, maar de krantenkoppen van de volgende dag… “Geesteszieke Tarik Z. wilde kwaadaardige boodschap kwijt”, kopte De Telegraaf vrijdag en op Facebook, ongeveer een half uur nadat hij de studio van de NOS binnendrong, was er eerst (gelukkig) ook gewoon verbazing. Vervolgens ging het over het feit dat hij (waarschijnlijk) moslim is, werden er grappen gemaakt over dat hij zo goed gekleed was en was iedereen direct op de hoogte van zijn naam en facebook-account. Voor diegene die trouwens nog niet weten wie Tarik is: kijkt u in het Parool, Trouw of op Twitter. Begrijp me goed: ik schrik ook van deze gebeurtenissen, ben zeker geen sympathisant van Tarik. Ik ben blij dat hij opgepakt is, maar wat wisten we op dat moment van deze man? Juist ja, helemaal niks. Ik begrijp niet dat niet gewoon meer alleen geschrokken kunnen zijn en benieuwd zijn naar de FEITEN. Is er überhaupt nog iemand die daarnaar zoekt? Waar is het gesprek op straat of tijdens de lunch? Waarom die sensatie, die strooptocht naar wie het is? Berichten dat hij (vast) depressief is? En heeft hij zelf verteld dat het iets te maken heeft met het feit dat zijn ouders net overleden schenen te zijn? Voeden al deze (voor)oordelen niet de spanning van vandaag de dag? Op papier of op internet iets roepen is zo makkelijk en we kunnen alles teruglezen. We doen allemaal of we onderdeel zijn van dit soort gebeurtenissen, alsof we er bij waren. Wat de werkelijke beweegredenen zijn van de werkelijke betrokkenen lijkt niet eens meer belangrijk, als wij ons er maar mee kunnen verhouden. Waarom doen we dat? Dat is een vraag die ik bij deze graag zou willen stellen.
Wachtend op het antwoord geniet ik nog even van dit moment in de metro, waarin ik en de man met de zwarte hoed als onbekenden voor elkaar alleen maar iets over elkaar te weten kunnen komen als we een persoonlijk gesprek aangaan. Hier onder de grond zijn we beide even van onszelf, over 5 minuten zijn we weer van iedereen.
Rik Moonen komt uit het Zuiden, is sinds 2,5 jaar Rotterdammer en is verliefd geworden op het leven in de stad. Is een streber en hoewel hij zelf niet zou durven zweren dat hij iedereen begrijpt, creëert hij middels trainingen en workshops ruimte voor (persoonlijk) sociaal contact in de woon- en werkomgeving, zodat mensen elkaar beter begrijpen, zich prettiger voelen en beter functioneren.
