Kunstwerken komen en gaan. Staat de constructie van Naum Gabo te roesten voor de Bijenkorf, krijgen we er weer een bij: Kissing Earth, twee wereldbollen voor Rotterdam CS, inmiddels gedoopt tot De Ballen van Rotterdam. Nou, mooi toch? Ook de intentie van maker Olafur Eliasson, Hoe leggen we een verband tussen onze lokale omgeving en globale kwesties, is helemaal van deze tijd.
Wat ook helemaal van deze tijd is: de uitnodiging die op mijn scherm verscheen om mijn goedkeuring te geven aan Facebookgroep Pleurt op met je ballen. Ja, dat is lachen natuurlijk, maar ook wel tekenend voor de tijd waarin we leven.
Om maar met Mike Boddé te spreken: de echte Rotterdammer is nooit erreges voor, hij is overal tegen. Of een kunstwerk mooi of lelijk is, maakt nie uit joh!
Ook in de rest van Nederland is het een tijdverdrijf geworden om je zo snel mogelijk over iets uit te spreken, ’gewoon omdat het kan’, liefst vanuit het schuttersputje dat sociale media heet. Of het nu Zwarte Piet of Julien Blanc betreft, je bent voor, maar meestal tegen.
Waren we vroeger ook zo tegen? Jawel, maar wel met een reden. Soms waren we ook voor. Staken bijvoorbeeld, dat ging nog wel ergens om. Je liet je horen. Solidariteit. Je werd geacht zelf een mening te vormen, een mening vormen was ’moeilijk’. Nu kun je kiezen uit meningen die je voorgeschoteld krijgt en met één druk op de knop heb je toch een beetje het gevoel dat je je mening hebt gegeven. Is dat slecht? Niet als vermaak. Het zorgt voor een ander soort saamhorigheid, een solidariteit met 2306 anderen die je voorgingen.
Saamhorigheid komt van oudsher vooruit uit angst voor het niets. Angst om alleen te zijn. Mensen hebben rituelen nodig om zich verbonden te voelen. Liepen we vroeger nog opeengepakt mee in demonstraties tegen kruisraketten, nu krijg je mensen alleen nog uit hun stoel als ze kunnen ’opstaan’ tegen enge kwalen. Protesteren tegen een ziekte, zou dat helpen? Je kunt het niet eens zijn met de behandeling, maar tegen de aandoening zelf zijn is niet erg logisch.
Deze moderne verbroedering betekent niet per se solidariteit. Een goed voorbeeld zijn de zorgverzekeringen vandaag de dag, goedkopere verzekeringen voor hoogopgeleiden. Bevorderen dat jonge mensen ’niet willen betalen’ voor de ouderen. Officieel mag dit uiteraard geen beleid zijn, maar als er er wel op die manier geadverteerd mag worden, ja waarom niet?
En daar zouden we ons, al dan niet via Facebook, druk over moeten maken.
Pleurt op met je tweedeling.
Robert Giesselbach
beeld: RG
