Nee, in de titel staat geen spelfout.
Maatregelen die enkele jaren geleden zijn genomen blijken zo succesvol dat deze nu halsoverkop moeten worden teruggedraaid. Wegens gebrek aan… geld.
Meest recente voorbeeld is dat het kabinet de groei van het aantal zzp’ers wil indammen. En daarbij gemakshalve maar vergeet dat veel mensen door de crisis juist gedwongen waren om zzp’er te worden. Na de eerder dreigende zzp-boete wordt nu wederom een beeld geschapen van een frauderende, tussen de belastingregels door laverende zelfstandige die de maatschappij teveel geld gaat kosten. En de maatschappij geld kosten, dat zit er niet meer in.
Het geld is namelijk op.
Nog zo’n maatregel: het leenstelsel vervangt de basisbeurs: zo kan de beginnende student vast wennen aan rood staan. Je leven beginnen met een flinke schuld, wie wil dat nou niet?
Ooit was het anders, de geldkraan stond wijd open, de bomen groeiden tot in de hemel, je kon studeren wat en zolang je maar wilde. De dagen die ik doorbracht op de Rotterdamse Academie van Beeldende Kunsten (nu WDKA) waren een aaneenrijging van hilariteit: knotwilgen snoeien in de Alblasserwaard hoorde tot het lesprogramma, evenals klassikale beeldhouwlessen in blokken gasbeton van de bouwmarkt, lekker goedkoop. Met 20 man daarin staan zagen, waarna het lokaal meteen ongeschikt was voor de volgende lessen modevormgeving. Het moeten troosten van weer een andere docent, hem geruststellen dat het naar binnen harken van toch weer een lijntje coke, ondanks zijn verslaving, heus het einde van de wereld niet is. En nee, ik noem geen namen.
Zolang er geld is, mag alles, ken alles. Een zee aan ruimte om je persoonlijk te ontwikkelen en grenzeloos na te denken over wat voor jou belangrijk is in het leven. Maar dan blijkt opeens het gat in de portemonnee niet meer te dichten, is alles op en kan er niets meer. Opeens moet je vandaag beslissen wat morgen je toekomst is en alsjeblieft ‘app het even’ – wel zo efficiënt. Want vroeger, ja… toen was alles anders, maar beter? Alles was traag, maar ook overzichtelijk. Je liep naar het postkantoor om daar je toegefaxte tekst op te halen voor een illustratie-opdracht. Het had eigenlijk wel iets meditatiefs. Vervolgens werd het papieren origineel bij je thuis opgehaald en per koerier vervoerd naar de opdrachtgever in een andere stad. Nu gaat alles de cloud in, sneller, efficiënter, anders, beter…?
Misschien hecht ik te veel waarde aan tijd, ruimte om na te denken over alle keuzemogelijkheden die er zijn. Maar het is vooral de gedachte aan een voorbije tijd waaraan ik hecht . Onze vrije keuzeruimte nú is marginaal. We kiezen niet voor een studie, we moeten. Rood staan is geen optie, maar een consequentie van het feit dat je geen baan krijgt zonder opleiding, mini-, minimaal MBO. Maar bij de meeste vacatures is een HBO-opleiding als minimum vereist. Waardoor deze ook enigszins devalueert, want ja, als we straks allemaal HBO hebben, wie excelleert er dan nog?
En dan ben je zover; hard geploeterd omdat de maatschappij het wenst en de overheid niets heeft, dus arm als een rat, maar je kunt aan de slag en je schrijft een brief en dan… Blijk je nog vijf jaar werkervaring nodig te hebben en moet je aan twintig andere functie-eisen en –kwaliteiten voldoen en… en… blijken ook nog 200 andere kandidaten op de functie te hebben gesolliciteerd en natuurlijk is de keuze niet op jou gevallen.
’It’s the crisis, stupid!’
Eva Visscher
Robert Giesselbach
